Górecko Kościelne

Górecko Kościelne – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim, w gminie Józefów[3][4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 49 mieszkańców[1] i była dwunastą co do wielkości miejscowością gminy Józefów.

Górecko Kościelne leży na pograniczu Roztocza Środkowego i Równiny Biłgorajskiej, jest otoczone lasami Puszczy Solskiej. Zlokalizowany jest tutaj modrzewiowy kościół parafialny pw. św. Stanisława z XVIII w. Niedaleko kościoła znajduje się cmentarz, na nim groby żołnierzy z 1939 r. oraz z bitwy pod Osuchami. Na przepływającej tędy rzece Szum znajduje się kapliczka “na wodzie” z XIX w., trzecia w tym miejscu. Wewnątrz znajduje się obraz św. Stanisława z XVIII w. Istnieje tutaj także druga kaplica – “pod dębami”, w niej znajduje się pień sosny przy którym objawił się św. Stanisław, jego obraz, a także obrazy św. Agnieszki i św. Barbary. Kapliczka ta otoczona jest 6 pomnikowymi dębami szypułkowymi. Najgrubszy z nich miał w 2013 roku obwód 758 cm oraz wysokość – 24 m.[5] Obok kaplicy znajdują się stacje drogi krzyżowej wyrzeźbione z drewna. Przy parafii działa muzeum. Przez wieś przebiega droga powiatowa biegnąca z Górecka Starego do drogi wojewódzkiej nr 853, z którą łączy się we wsi Sigła. Niedaleko Górecka, na rzece Szum, znajduje się lokalna hydroelektrownia.

Kościół pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika
Kapliczka "Na wodzie"

Historia

Górecko Kościelne zostało lokowane w 1582 roku. Na początku miejscowość nazywała się Huta lub Wola. W roku 1593 miejscowość została włączona w skład Ordynacji Zamojskiej. W 1648 r. miało tutaj miejsce objawienie św. Stanisława, który uratował wioskę przed spaleniem przez Kozaków oblegających Zamość (patrz: powstanie Chmielnickiego). Po objawieniach wybudowano tutaj 3 kaplice: jedną w miejscu objawienia, drugą nad rzeką Szum, a trzecią w miejscu późniejszego kościoła. 20 lat po objawieniach wybudowano tutaj kościół, jednakże został on zniszczony przez Szwedów na początku XVIII w. W 1768 r. wybudowano obecną, drewnianą świątynię. W 1827 r. we wsiach Górecko Stare i Górecko Kościelne mieszkało łącznie 451 osób.

Podczas wojny obronnej Polski w 1939 r. trwały tutaj ciężkie walki między wojskami polskiego Frontu Północnego a oddziałami niemieckimi. W czerwcu 1943 wieś została wysiedlona i sprowadzeni zostali tutaj Ukraińcy, jednakże ci w obawie przed polskimi partyzantami (patrz: powstanie zamojskie) po kilku dniach opuścili wieś. Rok później, w czerwcu 1944 miała miejsce kolejna pacyfikacja Górecka. W czerwcu 1944 roku 1 Brygada Armii Ludowej im. Ziemi Lubelskiej przerwała tu pierścień okrążenia wojsk niemieckich (w miejscu walk, po wojnie, wzniesiono w tym miejscu pomnik)[6]. W lipcu przeprowadzono tutaj kolejną próbę pacyfikacji, jednakże zapobiegli jej polscy partyzanci z AK. W roku 1968 kardynał Karol Wojtyła podarował tutejszej parafii relikwie św. Stanisława.